NU+ | Hoe kunstmatige intelligentie het weerbericht verbetert

Atmosfeerwetenschapper Chiem van Straaten heeft het model ontwikkeld. Het kan de gemiddelde zomertemperatuur over drie tot zes weken beter voorspellen. Dat is misschien niet heel nuttig voor de gemiddelde Nederlander, geeft Van Straaten toe.

Maar er zijn heel veel partijen die daar wel heel veel aan hebben. Zoals boeren die gewassen telen, supermarkten die ijs willen inkopen of een festivalorganisator die wil weten of het extra watertappunten moet plaatsen.

Het weer voor morgen voorspellen is al lastig, zegt Wilfred Janssen van Weerplaza. Maar op de langere termijn wordt het helemaal moeilijk. “Hoe verder je vooruit kijkt, hoe onzekerder de verwachting wordt.”

“Chiem van Straaten laat zien dat je met AI een stukje verder komt”, zegt Maurice Schmeits van het KNMI. Hij was mede-begeleider bij het onderzoek aan de Vrije Universiteit (VU) en het KNMI.

Van Straaten vergeleek verwachtingen uit het verleden met de daadwerkelijke temperaturen. Hij gebruikte artificial intelligence om te ontdekken waar het misging in de verwachting.

Zo ontdekten Van Straaten en zijn collega-onderzoekers dat processen in de Stille Oceaan een grote rol spelen bij temperaturen bij ons. “Daar zit een soort vertraging in.”

Deze link in het klimaatsysteem ontbreekt in een veelgebruikt weermodel. Daardoor ontstaan er fouten in de langetermijnverwachtingen. Alleen de zomer is onderzocht. De kans is groot dat de temperatuur in andere seizoenen door heel andere factoren wordt beïnvloed.

Van Straaten denkt dat zijn model 20 procent van de langetermijnverwachtingen in de zomer kan verbeteren. Toch is de kans klein dat het binnenkort door alle weerbureaus wordt gebruikt. Zo is het goed om eerst te checken of de geleerde processen stabiel blijven in een veranderend klimaat. Daarnaast volgen de ontwikkelingen op dit gebied elkaar snel op.

Zo is de VU alweer bezig met een nieuw onderzoek dat voortbouwt op dat van Van Straaten. Weerplaza werkt “op heel kleine schaal” met machine learning, zegt Janssen.

Ondertussen zijn grote bedrijven als Google en Huawei druk bezig om hun weermodellen volledig op kunstmatige intelligentie te baseren, zegt Schmeits.

De techniek voor gebruik in de praktijk staat volgens Schmeits en Janssen nog in de kinderschoenen. De resultaten zijn tot nu toe wisselend, zegt Janssen.

Maar Janssen verwacht dat dit soort modellen “met een gigantisch tempo heel veel beter gaan worden”. Dan zullen de weerbureaus het ook veel meer gaan gebruiken.

Het duurt mogelijk niet lang meer voordat kunstmatige intelligentie op grote schaal wordt gebruikt, zegt Schmeits. “Ik denk dat het binnen een paar jaar al het geval zal zijn. Zoals gezegd: die grote techbedrijven zitten hier ook heel erg bovenop.”